tr:Teori ve Analiz: Rei'nin Şiiri
Rei’nin Şiiri veya Rei'nin Monoloğu, 14. bölümün ikinci yarısında, birkaç dakikayı kapsayan bir şiirdir. Rei Ayanami’nin Evangelion Ünite-01’in içinde 1st değiştirilebilirlik testini yaparken düşündüğü şeyler ve onlar üzerine yorumlamalarını konu alır.
Rei'nin vizyonu, Eva-01'in yerleşik ruhu Yui Ikari ile temasa geçerek sağlanabilir. Vizyonun sonunda Rei, Eva-01'in içinden bakar ve açıkça şoka girer ve nefesi kesilir.
Yorumlama
Dağlar… Yoğun dağlar. Zamanla değişen şeyler. 山。重い山。時間をかけて変わる物。
Gökyüzü… Mavi gökyüzü. Gözlerinin göremediği şeyler. Gözlerinin görebildiği şeyler. 空。青い空。目に見えない物。目に見える物。
- Rei burada, dağı ve gökyüzünü karşılaştırır. Bunlar dünya ve cennet, yeryüzü ve gökyüzü, beden ve ruh için kullanılmış terimlerdir. Biri gözle görülebilmektedir, diğeri ise görülememektedir. Aynı zamanda Rei, dağlar için “Zamanla değişen şeyler.” derken fizikselliğin geçiciliğini ima etmektedir.
Güneş… Eşsiz bir varlık. 太陽。一つしかない物。
Su… Rahatlatıcı bir şey. Kumandan Ikari? 水。気持ちの良い事。いかり司令。
- Dağ, gökyüzü, güneş ve su. Rei, evreni oluşturan elementler olan toprak, hava, ateş ve su gibi dört klasik unsuru farklı isimler altında söylemiştir. Bu unsurların başka bir yönü, Kabbala’da Dört Dünya konusunda ve aynı isimleri paylaşan Değişim Kitabı'nın trigramlarında yansıtılmaktadır. Ayrıca Kabbala, Yahudi öğretisinin temel kitaplarından birisidir.
Çiçekler… Bir sürü benzer şey… Bir sürü gereksiz şey. 花。同じ物がいっぱい。要らない物もいっぱい。
- Bu cümlelerin, Kukla Giriş Sistemine yani Rei’nin Merkez Dogma’da bulunan klonlarına bir atıf olduğu söylenmektedir.
Gökyüzü… Kırmızı, kıpkırmızı gökyüzü. Kırmızı renk. Kırmızı renkten nefret ederim. 空。赤い、赤い空。赤い色。赤い色は嫌い。
- 26. bölümde, İnsanlığı Tamamlama Projesinin başlayıp kişilerin kendi özleri ile karşı karşıya kaldığı bölümde Rei, batan güneşi ve kızıl gökyüzünü gördüğünde, “Gün batımı… Kaybolan hayat… Dileğim… Bundan hoşlanmıyorum…” demektedir.
- Aynı zamanda sıkça karşı karşıya kaldığı Asuka’nın Evangelion kıyafeti ve Evası da kırmızı renktedir.
Akan su. 流れる水。
Kan… Kan kokusu. Kanı akmayan kadın. 血。血の匂い。血を流さない女。
- Rei; ateş, hava, su ve topraktan oluşan çiçeği, gökyüzünü, suyu ve kanı sayar.
Kırmızı topraktan yaratılan insanlar. 赤い土から作られた人間。
Erkek ve kadından yaratılan insanlar. 男と女から作られた人間。
Şehir… İnsanların yarattığı bir şey. 町。人の作り出した物。
- Bu üç satırın Genesis'in (Yaratılış, İncil'in ilk bölümlerinden) ilk 4 bölümüne atıfta bulunduğu düşünülmektedir.
Eva… İnsanların yarattığı bir şey. エヴァ。人の作りした物。
İnsan nedir? Tanrının yarattığı bir şey mi? 人は何？神様が作り出した物者？
İnsanı insan mı yaratmıştır? 人は人が作り出した物者？
- “Kırmızı topraktan yaratılan insanlar”dan “insanı insan mı yaratmıştır” kısmına kadar, Lesser Countenance diğer bir adı ile Zeir Anpin’e (Kabbala’da geçen bir kısma) benzeyen, “asla kanamayan kadın” altı aşamalı bir yaratım sürecini anlatmaktadır.)
Sahip olduğum şeyler, hayat ve ruhtur. Ben ruh için bir kabım. 私にある物は命、心、心の入れ物。
- Yukarıdaki yorumun ardından kap, ruhun kapla kesiştiği Krallık'a tahsis edilmiştir.
Giriş kapsülü, ruhun tahtıdır. エントリー?プラグ、それは魂の座。
- Evangelionlar, Adam ve Lilith'in yanı sıra gezegendeki en yüce yaşam formları olduğundan, Giriş Kapsülleri Lilin'in ruhu için bir taht görevi görür.
- “Ruhun tahtı” ya da “ruhun yeri”, Descartes’in ruhun bedenle kesiştiği yer olduğuna inandığı epifiz bezini tanımlamak için ortaya attığı bir terimdir. Daha modern, Yeni Çağ düşüncesinde epifiz bezinin genellikle anja çakrasının tezahürü olduğu söylenir, üçüncü göz veya zihnin gözü olarak da bilinir.
- Daha fazla bilgi için bu harici bağlantıya bakınız.
Bu kim? Bu benim. これは誰？これは私。
(“Bu düşünceleri düşünen bu kişi kim?” Sanırım öyleyse, öyleyim diyor Rei kendi kendine fakat Rei bu cevaptan memnun olmuyor ve sormaya devam ediyor:)
Ben kimim? Ben neyim? Ben neyim? Ben neyim? Ben neyim?
Ben, benim, kendimim. Bu varlık benim.
(Rei, “Sanırım öyleyse, öyleyim” fikrine geri dönüyor. Fakat bu sefer de kendi ve başka kişiler arasındaki bağları sonucu oluşan formunu sorgulamaya başlar:)
Bu benim görünüşüm. Ama ben, ben değilmişim gibi hissediyorum.
(Rei hata yaptığının farkına varır ve görünen şeyin kendisi olmadığının, bunun ötesinde bir şey olduğunun, yani onun aslında görülemeyen ruhu olduğunun farkına varır. Kendi içine bakmaya başlar:)
Çok garip. Bedenim eriyor gibi hissediyorum.
Artık kendimi tanıyamıyorum. Şeklim kayboluyor.
Ben, ben olmayan birinin varlığını hissediyorum.
Burada, ben olmayan birisi mi var?
(Benliğinin sadece görünen kendisi olmadığını fark ettikten sonra, görünüşü eriyerek ilk bakışta kendisinin bir parçası değilmiş gibi görünen bir şeyi açığa çıkarıyor. Gördüğü o şey diğer insanlarla arasındaki bağların sonucu değildir. Bu onun ruhu ya da Rei’nin Lilith olarak gerçek benliğidir.
“Çok garip. Bedenim eriyor gibi hissediyorum.” cümlesi, Shinji’nin 25. bölümde söylediği bir cümleye oldukça benzemektedir.
Shinji: “Bu da ne? Sanki vücudumun şekli eriyormuş gibi. Bunu daha önce hiç deneyimlememiştim.”)
Ikari?
Bu kişiyi tanıyorum. Binbaşı Katsuragi.
Doktor Akagi.
Herkes. Sınıf arkadaşlarım.
Unite-02’nin pilotu.
Kumandan Ikari?
Sen kimsin?
Sen kimsin?
Sen kimsin?
(Rei, diğer insanlarla paylaştığı bağları sırasıyla sayar. Shinji’ye, Misato’ya, Ritsuko’ya yakın hissettiğini söyler. Ardından en sonlara doğru Asuka’dan ve en son da Gendo Ikari’den bahseder. Rei, serinin en başında Gendo’ya çok yakın gibi gözükse de şimdi Rei’nin açıkça söylediği şekilde, onun aslında en uzak olduğu kişinin Gendo olduğunun farkına varır. Ondan öylesine uzak olduğunu fark ediyor ki, onu tanımadığını dahi söylüyor sonraki bölümde:
Shinji: Söylesene, babam nasıl birisi?
Rei: Bilmiyorum.)
Notlar: Rei’nin Eva Unit-01’in giriş kapsülündeyken içsel, kendi kendine bir şiir okumasına ne sebep olmaktadır? Rei’nin Yui’nin fiziksel bir klonu olması ve Yui’nin ruhunun Eva Unit-01’in içinde olması ile bir alakası olabilir mi? Rei, “Sen kimsin?” diye sorarken Eva Unit-01’in kasksız başı gösterilmektedir. Bu, Rei’nin o soruyu Eva’ya sorduğunu göstermektedir. 19. bölümde Rei’nin fiziksel olarak rüya görmediği çok açık bir şekilde ima edilmektedir. Rei, rüya görmüyorsa, sahip olduğu bu vizyon-şiir tam olarak neydi? Rei normalde duygularını hiç göstermeyen birisidir ama şiirinin sonunda oldukça şaşırmış görünmekte. Bu, Ritsuko onu uyandırdığı için mi yoksa gerçekte Evangelion’un ne olduğunu anladığı için mi? Rei, şiirinin ortalarında “Kanı akmayan kadın.” derken neyi kastediyordu? Bu cümleyi söylediğinde ekranda bir görüntü yoktur. Yalnızca ilerlemekte olan kırmızı noktalar görülmektedir. Bu Rei’nin adet görmediği anlamına mı gelmektedir? Ne kastettiği gerçekten net değildir. Kesinlikle Rei’nin normal yaralarından insan kanının aktığı görülmüştür. Bölüm 19’da da rüya görmediği ima edilmiştir. Normal insanların sahip olup Rei’nin deneyimlemediği başka şeyler de olabilir. Ancak bu satır, insan kanı ile alakalı değil, Lilith’in yaralarından kan yerine LCL akması ile alakalı da olabilir. Rei, şiirinde kırmızı rengi sevmediğini söyler. Asuka’nın pilotu olduğu Evangelion Unit-02 kırmızı renktedir ve Asuka ona uygun bir kırmızı giriş giysisi giyer. Bu Rei'nin Asuka'yı sevmediği anlamına gelebilir mi? Belki de Rei’nin Eva Unit-01’in içinde gördüğü şeyler ona ait değil, Shinji’nin geride bıraktığı zihninden izler idi ve gördüklerine yanıt olarak o şiiri söyledi. Gerçekten de Rei’nin gördüğü sahneler, Shinji’nin 4. bölümde Tokyo-3 çevresindeki kırsal bölgeye kaçtığı zaman gördüğü sahneler idi. (Elbette bu durum ekonomik yetersizlikten ötürü de yeniden kullanılıyor olabilir fakat yapım ekibi bu sahneleri bilinçli ve belirli bir şekilde seçmiş ve bu bahsettiğim teoriye uygun olarak da hazırlamış olabilir.
